Banka özelleştirilmesi nasıl yapılabilir?

Dünkü yazımızda, kamu bankalarının özelleştirilmesi konusunda, bir süre önce KHK ile getirilmeye çalışılan "vergi, resim ve harç istisnası"nın yasalarda zaten var olduğunu, bunu uygulamak için sadece bu bankaların özelleştirme kapsam ve programına alınmasının yeterli olduğunu, yasal dayanağını da belirterek açıklamıştık.

Bugünkü konumuz ise bankaların nasıl özelleştirilebileceği ile ilgili...

Dünya Bankası'nın ve IMF'nin yakın takibe aldığı bankaların özelleştirilmesi olayında, iki aşamalı bir uygulama yapılabilir. İlk aşama "özelleştirmeye hazırlık ve geçiş süreci", ikinci aşama ise "özelleştirme uygulaması süreci"dir.

Bu aşamada yapılacak işlemler, aşağıdaki gibi sıralanabilir. Yapılacak işlem İşlemin yürütülmesinden sorumlu birim

n Özelleştirmeye hazırlık, rehabilitasyon ve yapılandırma Hazine Müsteşarlığı+ÖİB (yetki, YPK & ÖYK kararı ile)

n Özelleştirme kapsam ve programına alma ÖİB (Özelleştirme İdaresi Bşk.) + ÖYK (Özelleştirme Yüksek Kur.)

n Değer tespit, ihale ve satış işlemleri ÖİB + ÖYK + BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Den. Kur.)

Hazırlık ve geçiş süreci
Özelleştirmeye hazırlık ve geçiş sürecinde, bankaların özelleştirilmeleri için bazı idari, mali ve hukuki hazırlık işlemlerinin yapılması gerekiyor. Örneğin; banka iştiraklerinin tasfiyesi suretiyle bilançoların yeniden düzenlenmesi, sorunlu ve batık kredilerin minimuma indirilmesi gibi işlemlerin tek elden ve koordineli olarak gerçekleştirilebilmesi için bankaların özelleştirme kapsamına alınması ve Hazine Müsteşarlığı ile çok sıkı bir işbirliği içinde çalışılması en uygun yol olarak gözüküyor.

Bu aşamada sözü edilen "bankaların rehabilitasyonu, yeniden yapılandırılmaları ve özelleştirmeye hazırlanması için gereken işlemler" Yüksek Planlama Kurulu veya ÖYK tarafından görevlendirilmesi halinde Hazine Müsteşarlığı ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından tamamlanabilir.

Bu süreçte, Özelleştirme İdaresi'ne devredilecek bankaların satışı için gereken diğer işlemler idare tarafından bir an önce sonuçlandırılabilir.

Özelleştirme İdaresi'nin etkinliği
Ülkemizde Çaybank (% 9) ve Şekerbank'ta (%0) bulunan kamu paylarının 1992 ve 1993 yıllarında büyük ortaklara satılması ile Sümerbank'daki (% 00) kamu payının 1995'de blok satış yöntemiyle özelleştirilmesi ve TSKB'deki (% 1.8) kamu payının İMKB'de satışı, Etibank Bankacılık (% 00) ile Denizbank (% 00) ve Anadolubank'deaki (% 00) kamu paylarının 1997 ve 1998 yıllarında özelleştirilmesi, İş Bankası'nın (C) Grubu (% 2.) hisselerinin halka arzı tamamen Özelleştirme İdaresi tarafından gerçekleştirilen uygulamalardır. İdare'nin bu konuda yetişmiş insan gücü ve belirli bir deneyimi vardır.

Banka özelleştirmelerinin, Özelleştirme İdaresi dışında gerçekleştirilen ilk ve tek örneği Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na devredilen, Türkbank'ın satışı denemesidir ki bu girişim, kamuoyunca bilinen çeşitli nedenlerle gerçekleştirilememiştir.

Kamu bankalarının özelleştirilmelerine karar verilmesi halinde, gerekli hukuki, mali ve idari işlemler 4046 sayılı Kanun'un ilgili hükümleri gereğince Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nca yapılabilir.

Kamu bankalarının özelleştirilmesi çağdaş, etkin, rasyonel bir bankacılık sistemine geçişte büyük katkılarda bulunacağından ve uygulanan ekonomik istikrar programının en önemli unsurlarından biri olduğundan, özelleştirmelerin en kısa sürede sonuçlandırılması gerekiyor...