Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, tatilini "ikinci vatanım" dediği Türkiye'de geçirdi. Nazarbayev'e göre Bakü-Ceyhan Petrol Boru Hattı Projesi, Kazak petrolsüz olmaz. Nazarbayev'le, Antalya Kemer/Beldibi'ndeki yazlık konutunda görüştük.

* Kazakistan'ın Bakü-Ceyhan Boru Hattı konusunda politikası nedir? Destekliyor musunuz?

Desteklediğimizi sadece sözle değil, attığımız imzayla da gösterdik. Kazakistan olarak bu anlaşmaya, siyasi olarak büyük destek veriyoruz. Bu işin beni tatmin etmeyen tarafı, Türkiye'nin bazı hususları yerine getirmemesidir. Bakü-Ceyhan Petrol Boru Hattı Projesi, Kazakistan petrolü olmadan verimli olmaz. Benim anlayamadığım, bu bilinmesine rağmen niye Bakü-Ceyhan Projesi adı geçiyor? Bunun gerçeği Kazak Bakü-Ceyhan Petrol Boru Hattı olmalıdır. Bu görüşmelerde Kazak Denizi'nden Bakü'ye kadar olan bölümün maliyetinin ne olacağı hiç konuşulmuyor bile. Her şeyden önce Kazakistan'dan Ceyhan'a kadar gidecek petrolün maliyetinin ne kadar olacağını bilmiyoruz. Maliyet ve verimlilik meselelerini çözmemiz lazım.

* Sizce bu projenin içine Kazakistan'ın alınması gerekli mi?

Amerika bu projeyi destekliyor, beni endişelendiren de bu projenin siyasi bir hale getirilmesi. Normalde bu sadece ekonomiye bağlı olmalıdır, siyasi yönü ağır basmama Çünkü Rusya ile ABD arasında bir rekabet söz konusu değil. Boru hatlarının Rusya üzerinden mi, Ceyhan'dan mı geçeceği pek önemli değil, Kazakistan'ın her ikisine de petrolü yeter. Bu tezin desteklenmesi gerekiyor, hatta bu konuda bir anlaşma imzalanmalı. İkinci olarak Kazak petrolü Bakü'ye kadar nasıl gelecek, onu kimse araştırmadı.

* Türkiye Kazakistan'ı dahil etmezse Bakü-Ceyhan Hattı verimsiz mi olur?

Evet. Nedeni de şudur: Projenin verimli hale gelebilmesi için, her yıl buradan 65 milyon ton petrolün pompalanması lazım. Ne Azerbaycan'ın ne de Türkmenistan' ın buna imkânı yok.