İstikrar eşittir zaman eşittir icraat!
5 artı 5'in sonucu ne oldu, bugün göreceğiz. Sonucu bilmeden yazmak en azından rasyonel yaklaşmanın avantajını taşıyor.
Mesele, aslında, Süleyman Demirel'in Çankaya'da kalması meselesi değil.
Sülayman Demirel'in Cumhurbaşkanlığı'nın uzayarak devam etmesi sadece bir test!
Esas önemli olan hükümette istikrar. Bundan sonra istikrarlı gidecek uzun süreli hükümet çıkartmak, Çankaya meselesinden, çok daha önemli.
Keşke iki partili sistemi oturtmuş olsak, biri ortanın sağı biri ortanın solu, iki parti "pendulum gibi" sırayla gelip beş yıl boyunca icraat yapsa.
Dünyaya bakın, lidere tanınan sürenin nasıl işlediğini ve nasıl zaman tanıyan bir sistem kurduklarını göreceksiniz. İstikrarı sağlamak için -Fransızlar mesela- sistem değiştirip yarı başkanlık sistemine geçenler de var. Cumhurbaşkanlığı istikrar formulünün esas hükümetler için geçerli olacağı umuduyla, icraat süreleri mukayesesi bazında, ilginizi çekecek bazı verileri sunuyorum...
TÜRKİYE
Başbakanlar
20 Kasım 1961 - 21 Şubat 1965 İsmet İnönü
21 Şubat 1965 - 25 Ekim 1965 Ali Suat Hayri Ürgüplü
27 Ekim 1965 - 26 Mart 1971 Süleyman Demirel
26 Mart 1971 - 17 Nisan 1972 Nihat Erim
17 Nisan 1972 - 15 Nisan 1973 Ferit Melen
15 Nisan 1973 - 25 Ocak 1974 Naim Talu
25 Ocak 1974 - 17 Kasım 1974 Bülent Ecevit
17 Kasım 1974 - 31 Mart 1975 Sadi Irmak
31 Mart 1975 - 21 Haziran 1977 S. Demirel
21 Haziran 1977 - 11 Temmuz 1977 Bülent Ecevit
11 Temmuz 1977 - 5 Ocak 1978 S. Demirel
5 Ocak 1978 - 12 Kasım 1979 Bülent Ecevit
12 Kasım 1979 - 12 Eylül 1980 Süleyman Demirel
20 Eylül 1980 - 13 Aralık 1983 Bülent Ulusu
13 Aralık 1983 - 9 Kasım 1989 Turgut Özal
9 Kasım 1989 - 24 Haziran 1991 Yıldırım Akbulut
24 Haziran 1991 - 20 Kasım 1999 Mesut Yılmaz
20 Kasım 1991 - 16 Mayıs 1993 Süleyman Demirel (5'inci kez)
25 Haziran 1993 - 6 Mart 1996 Tansu Çiller
6 Mart 1996 - 28 Haziran 1996 Mesut Yılmaz (2'nci kez)
28 Haziran 1996 - 30 Haziran 1997 Necmettin Erbakan
30 Haziran 1997 - Ocak 1999 Mesut Yılmaz (3'üncü kez)
11 Ocak 1999 - Bugün Bülent Ecevit (4'üncü kez)
ALMANYA
Şansöliyeler
15 Eylül 1949 - 16 Ekim 1963 Konrad Adenhauer
16 Ekim 1963 - 1 Aralık 1966 Ludwig Erhard
1 Aralık 1966 - 21 Ekim 1969 Kurt Georg Kiesinger
21 Ekim 1969- 16 Mayıs 1974 Willy Brant
16 Mayıs 1974 - 1 Ekim 1982 Helmut Schmidt
1 Ekim 1982 - 27 Ekim 1998 Helmut Kohl
27 Ekim 1998 - Bugün Gerhard Schröder
İNGİLTERE
Başbakanlar
10 Ocak 1957 - 19 Ekim 1963 Harold Mcmillan
19 Ekim 1963 - 16 Ekim 1964 Sir Alec Douglas-Home
16 Ekim 1964 - 23 Haziran 1970 Harold Wilson (İlk kez)
23 Haziran 1970 - 4 Mart 1974 Edward Heath
4 Mart 1974 - 5 Nisan 1976 Harold Wilson (2'nci kez)
5 Nisan 1976 - 4 Mayıs 1979 James Callaghan
4 Mayıs 1979 - 28 Kasım 1990 Margaret Thatcher
28 Kasım 1990 - 2 Mayıs 1997 John Major
2 Mayıs 1997 - Bugün Tony Blair
FRANSA
Başbakanlar
Fransa IV'üncü Cumhuriyet sırasında o kadar çok hükümet değiştirdi ki, başbakanları yazmaya bu sayfa yetmez (Gerçi dönüp dolaşıp aynı insanlar geldi geçti. Biraz bize benziyor.) Çözüm olarak yarı başkanlık sistemine, V. Cumhuriyet'e, geçtiler. Başkanlık sisteminde Fransa 16 kez başbakan değiştirdi (Chirac iki kez olmak üzere). Rakamın yüksek çıkması başkan ile anlaşamayan başbakanın değişmesinden kaynaklanıyor. Yani esas istikrar unsuru başkan. Biz de oraya bakıyoruz...
8 Ocak 1959 - 28 Nisan 1969 Charles de Gaulle
20 Haziran 1969 - 3 Nisan 1974 Georges Pompidou
27 Mayıs 1974 - 21 Mayıs 1981 Valery Giscard d'Estaing
21 Mayıs 1981- 17 Mayıs 1995 François Mitterrand
17 Mayıs 1995 - Bugün Jacques Chirac
ABD
Tam başkanlık sistemi, seçilmiş krallar...
20 Ocak 1961 - 22 Kasım 1963 J.F. Kennedy (suikast)
22 Kasım 1963 - 20 Ocak 1969 Lyndon B. Johnson
20 Ocak 1969 - 9 Ağustos 1974 Richard Nixon (istifa)
9 Ağustos 1974 - 20 Ocak 1977 Gerald Ford
(Bu kaza eseri başban olan yardımcılar sonrası, saat gibi!)
20 Ocak 1977 - 20 Ocak 1981 Jimmy Carter
20 Ocak 1981 - 20 Ocak 1989 Ronald Reagan
20 Ocak 1989 - 20 Ocak 1993 George Bush
20 Ocak 1993 - Bugün Bill Clintona