İNDİRİM YÜKSEK
ÖİB'nin hazırladığı plana göre Tüpraş çalışanları, hisseleri diğer tüm gruplara tanınan indirimlerin üzerinde, belirlenen satış fiyatından yüzde 15'lik iskonto ile alma hakkına sahip. Ancak ÖİB'nin, satış fiyatını piyasa değerinin yüzde 20 altında belirleme hakkı var. Böylece toplam indirim yüzde 32'yi bulabiliyor.

Dünya özelleştirme tarihinde bir başarı öyküsü olan ve İngiltere'de uygulanan bu sistem, "ESOP" yani "employee stock ownership plan (işçiyi hisse sahibi yapma planı)" adı altında hayata geçirilmişti. Demir Lady Teatcher döneminde aralarında telekom, demiryolu, su-elektrik şirketlerinin de bulunduğu kamunun pek çok varlığını bu şekilde özelleştiren İngiltere, 1980'li yıllardaki yüksek kamu açıklarını indirip, uçurumun eşiğine gelen ekonomisini yeniden ayağa kaldırıp, verimli hale getirebildi. Özelleştirme sırasında işçilere verilen hisse sayesinde ortak olan çalışanlar, "benim malım" mantığı ile şirketin daha verimili faaliyet göstermesinde önemli rol oynadı.

1998'de 1 liraya işçilerine satılarak özelleştirilen Kardemir'de de İngiltere'ye benzer bir örnek yaşandı. Şirketin hissedarı ve "patronu" olan çalışanlar, yönetimden 1 yıl zam istemedi. Şirket eski teknolojiyi modernize ederek, verimliliğini artırdı.

"ELİMİZDEN ALIRLAR"
Ancak SABAH'ın sorularını yanıtlayan sendika başkanı Mustafa Öztaşkın, aynı fikirde değil. Öztaşkın, "İşçilere satılan hisseler borsa oyunları ile zararına ellerinden alınıp, büyük sermayedarlara geçecek. İşçi yine zarar edecek" diyerek sistemi reddediyor. Televizyon reklamındaki "Malın amma kıymetliymiş" sloganını rencide edici olduğuna dikkat çeken Öztaşkın "Bu reklamla sanki biz Tüpraş'a ancak özelleştirilince sahip çıkacakmışız gibi gösteriliyor. Oysa biz şirketimize şimdi de sahip çıkıyoruz" dedi.

REDDEDİLEN DEV
Sendikanın çalışanlara "Ortak olmayın" dediği Tüpraş şu anda Türkiye'nin en büyük sanayi şirketi. 3.5 milyar dolarla en fazla ciro yapan, 324 milyon dolarla en fazla kar eden sanayi şirketi. Türkiye'de hampetrol rafinajında yüzde 86'lık pazar payı ile tekel konumunda. Halen Avrupa'nın en büyük yedinci petrol rafineri şirketi. Tüpraş'ın halka arzında hisseler çalışanlara satış fiyatı üzerinden yüzde 15 iskontolu satılacak. Ancak Özelleştirme İdaresi piyasa fiyatı üzerinden belirlenecek satış fiyatı üzerinden yüzde 20'ye kadar indirim uygulama hakkına sahip. Eğer ÖİB böyle bir indirim uygularsa, daha yüzde 15'lik iskonto oranı verilmeden fiyat zaten yüzde 20 ucuza gelecek.

'Alanın kazanacağı bir fiyat belirleyeceğiz'
ÖİB Başkanı Uğur Bayar, dün rafineri turuna çıktı. Bayar, Tüpraş'ın satış fiyatına ilişkin olarak 'Alanın para kazanmasını temin edecek bir fiyattan satış yapacağız' dedi. İlk olarak İzmit Rafinerisi'ne giden Bayar, daha sonra Kırıkkale Rafinerisi'ne giderek incelemelerde bulundu ve "Blok satış olup olmayacağına dair bizde ne de siyasilerde en ufak bir görüş yok. Bu tamamen halka arzın sonucuna ve borsanın derinliğine bağlı. Borsada önemli bir derinlik olursa, Tüpraş yönetiminin özerkleştirilmesine ilişkin kanun çıkarsa blok satışa gerek kalmadan Tüpraş'ın yüzde 100'ünü halka açabiliriz."