1- Uygulama Esasları
Kira gelirleriyle ilgili olarak, Gelir Vergisi Yasası'nın 73. maddesinde, "Emsal Kira Bedeli" başlıklı bir madde yeralmaktadır.
Bir vergi güvenlik önlemi niteliğinde olan bu maddeye göre; "Kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bina ve arazide emsal kira bedeli, belirlenen vergi değerinin yüzde 5'idir."
Yukarıda ilgili bölümüne yer verilen maddede açıkça yazılı olduğu gibi,
- Kiraya verilen gayrimenkullerin vergi değerinin yüzde 5'i, beyan edilmesi gereken asgari kira tutarı olacaktır.
- Vergi değeri, 1999'da yeniden değerleme oranında, 2000 ve izleyen yıllarda, yeniden değerleme oranının yarısı kadar artacaktır.
- 1999'de gayrimenkullerin emlak vergisi değerleri, yüzde 77,8 oranında arttı. 2000 yılı emlak vergisi değerlerinin artışı özellik taşıyor. 2000 yılında, gayrimenkulün emlak vergisi değerinde, 1999 yılı için yeniden değerleme oranı olarak belirlenen yüzde 52,1 oranının yarısı kadar bir artış sözkonusu olacak. Tapu harcına esas olan vergi değeri ise yüzde 52.1 oranında artacaktır.
- Kira geliri elde edenlerde de, beyan edilmesi gereken "asgari kira tutarı" gayrimenkulün vergi değerinin yüzde 5'i olacaktır. 1999 yılında, 1998 yılında beyan edilen emlak vergisi değeri yüzde 77.8 arttığına göre, beyan edilmesi gereken asgari kira tutarı da bu oranda artacaktır.
- Gelir Vergisi Yasası'nda, emsal kira bedeli esasının; kirasını, kira kontratı ve belgeleriyle kanıtlayanlar hakkında uygulanmayacağı yönünde bir hüküm yoktur.
2- Emsal Bedel Ne Zaman Uygulanmaz?
Gelir Vergisi Yasası'nın, "Emsal Kira Bedeli Esası" başlıklı 73. maddesinde, emsal kira bedelinin uygulanmayacağı durumlar 4 bent halinde aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
a- Boş kalan gayrimenkullerin muhafazası amacıyla bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması.
b- Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede ikamet etmesi.
c- Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalarda, emsal kira bedeli esası uygulanmaz.
1- Kira Geliri Elde Edenin Emekli Aylığı Gelirinin de Olması
Kira geliri elde edenin, SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı'ndan aldığı emekli aylığı gelirinin olması halinde, beyanname verirken, emekli aylığı gelirini de beyan etmesine gerek yoktur.
2- Kira Geliri Elde Edenin Ücret Gelirinin Olması
Kira geliri olanların, ayrıca ücret gelirlerinin de olması halinde, tutarı ne olursa olsun bu gelirlerini beyan etmeyecektir. Birden fazla işverenden alınan ücretler de, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir.
3- Kira Geliri Elde Edenin Faiz, Repo, Kâr Payı ve Temettü Gelirlerinin Olması
GVK'nın geçici 55. maddesine göre 01.01.1999- 31.12.2002 tarihleri arasında elde edilen ve tevkif suretiyle vergilendirilen mevduat faizi ve repo gelirleri için yıllık beyanname verilmeyecek diğer gelirler nedeniyle yıllık beyanname verilse dahi repo ve faiz gelirleri beyannameye dahil edilmeyecektir. Dolayısıyla kira geliri elde edenlerin aynı zamanda repo ve mevduat faizi olması halinde, kira geliri nedeniyle beyanname verilse dahil faizi ve repo gelirleri beyannameye dahil edilmeyecektir.
