kapat

01.08.1999
Anasayfa
Son Dakika
Haber Ýndeksi
Yazarlar
Günün Ýçinden
Politika
Ekonomi
Dünyadan
Spor
S u p e r o n l i n e
Magazin
banners
Siber Haber
L E I T Z
Sofra
Bizim City
Sizinkiler
Para Durumu
Hava Durumu
Bayan Sabah
Ýþte Ýnsan
Astroloji
Reklam
Sarý Sayfalar
Arþiv
Hazýrlayanlar
Sabah Künye
E-Posta

1 N U M A R A
Z D N e t  Türkiye
A T V
M i c r o s o f t
Win-Turkce US-Ascii
© Copyright 1999
MERKEZ GAZETE DERGÝ BASIM YAYINCILIK SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ.
CENGÝZ ÇANDAR(ccandar@sabah.com.tr )


Sorunlar, sorular...

Ýran ile ortaya çýkan son gerilimde Türkiye yerden göðe kadar haklý olabilir. Türkiye'nin ve Ýran'ýn karþýlýklý iddialarýna bakýldýðýnda, kesiþen hiçbir nokta görünmüyor. Türk ya da Ýranlý olmayan biri, doðru nerede yanlýþ nerede kolay kolay anlayamaz ve hüküm veremez.

Ýran'ýn doðru söylediðinden kuþkulu olmamýz için yeterince sebebimiz var. Herþeyden önce þu "takiyye" meselesi. Bu kavram artýk Türk siyasi literatürüne girdi ama yanlýþ girdi. "Takiyye" yani "gerçeði gizlemenin meþru addedilmesi", Sünn” Ýslam'da yoktur ve üstelik iyi karþýlanmaz. Oysa, Þi” Ýslam'ýn bir karakteristiði de ve gerek bireysel, gerek toplumsal, gerekse siyasal kültüre yerleþmiþtir. Bunun anlaþýlabilir bir yaný da vardýr. Þi”ler, tarih boyunca azýnlýkta kaldýklarýndan, baský ve zulme maruz býrakýldýklarýna inandýklarýndan ötürü, varlýklarýnýn devamýný saðlamak için "takiyye"ye baþvurmayý meþru addetmiþlerdir. Kerbela ile uç veren acý ve isyan kültürünün bir boyutudur "takiyye". Durum böyle olunca, Ýranlý yetkililerin -hele din adamlarýnýn devlet yönetiminde bulunduðu bir rejim olduðuna göre- kamuya yaptýklarý açýklamalar ile gerçek arasýnda her zaman bir fark olabileceðini peþinen kabul edebiliriz.

Dolayýsýyla, varsayalým ki, Ýran'ýn gerilimin gerekçelerine iliþkin tüm iddialarý külliyen yanlýþ, Türkiye'ninkiler ise doðrudur. Ne var ki, bu, Türkiye için olumsuz bir imajý tümüyle ortadan kaldýrmaya yetmiyor. Zira, dýþarýdan bakýldýðýnda, Türkiye sürekli olarak herhangi bir soruna taraf olan ülke görüntüsüne giriyor.

Türkiye'nin taraf olduðu ve bugüne dek hiçbir anlamlý ilerlemeye konu teþkil etmeyen ve yýllardýr süren bir Kýbrýs sorunu mevcut. Türkiye'nin Suriye ile iliþkileri bozuk. Türkiye'nin Irak'la arasýnda muhabbet yok. Türkiye'nin Iraklý Kürtlerden de hiç hazzetmediði kolayca söylenebilir. Yunanistan'la sorun adedinin haddi hesabý yok. Ermenistan'la sorunu malžm. Rusya her zaman ve haklý olarak bir endiþe kaynaðý.

Türkiye'nin komþu çevresi içinde kala kala bir Gürcistan, bir de Bulgaristan kalýyor. Bulgaristan ile de ne kadar sorunlu yýllar geçirdiðimiz, unutacaðýmýz kadar gerilerde kalmadý.

Sadece komþu çevremizle deðil, onun ötesiyle de ihtilaflarýmýz var. Almanya, AB kapýlarýnda bizi durdurduðu için öfkemizin muhatabý. Bir ara Ýtalya'ya çok öfkelenmiþtik. Seksenli yýllarda Ermeni terörü sebebiyle gazabýmýz Fransa'nýn üzerindeydi. Batý dünyasýnda bize en fazla müzahir olan Ýngiltere'den hep kuþkuluyuzdur. Bilinçaltýmýzda Ýngiliz oyunlarý yer etmiþtir. En sýký müttefikimiz Amerika'dan da bir hayli kuþku duyduðumuz bir sýr deðildir.

Son zamanlarda Ýsrail'e yönelik muhabbetimiz epey arttý. Ancak, bundan topu topu on yýl önce Ýsrail adý, Türkiye toplumunda sevecenlik uyandýracak bir kelime deðildi. Hala da toplumun derinliklerinde, Ýsrail ile siyasi ve askeri yakýnlýðýmýzýn paylaþýldýðýný kolay kolay ölçemiyoruz.

Peki, sýralanan ve yansýtýlan bu manzarada, kabahatli Türkiye midir?

Bir sorun varsa, onun tek tarafý olmaz. Mutlaka iki tarafý ya da ikiden çok tarafý olmasý gerekir. Öyleyse, Türkiye'nin kabahatli olmasý zaten düþünülemez. Düþünülmesi gereken, sorun adedinin çokluðu ve Türkiye'nin uluslararasý sahnede "çözüm üreten" deðil "sorun üreten" bir ülke görüntüsüne girmesi. Bu durumda, mutlaka, yöntemlerde, bir yerlerde bir hata yapýlýyor demektir.

Þimdi bir de Ýran çýktý. Þu an için ihtilaf çözülse bile, Türkiye ile Ýran arasýnda ciddi bir "sorun potansiyeli"nin varlýðý anlaþýldý. Türkiye'nin Ýran ile ihtilafý, Suriye'ye benzemez. Zira, Ýran, stratejik derinliði olan ve nüfusu Türkiye'den de fazla bir ülke. Bir gün gelir, Ýran ile savaþa tutuþulursa, Ýran Türkiye'yi elbette ki altedemez ama Türkiye'de ekonomik ve siyasi olarak iflâh olmaz bir "Pirüs zaferi"nin sahibi olur.

Savaþmasak da, bu kadar hýrçýn ve "sorun bagajý" taþýyan ülkeye yabancý sermaye akýþý olacaðýný, yatýrýmlarýn hýzlanacaðýný ve kredi musluklarýnýn açýlacaðýný düþünüyor musunuz?

Bu da özellikle sürekli þikayet halindeki iþ adamlarýna bir soru...

Yazarlar sayfasina geri gitmek icin tiklayiniz.

Bu sayfa MERKEZ GAZETE DERGÝ BASIM YAYINCILIK SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ. ile
Yöre Elektronik Yayýmcýlýk A.Þ. iþbirliðiyle hazýrlanmýþtýr.