Protokol gecikti
Bakü-Ceyhan hattı konusunda son somut adım 13 Nisan'da imzalanan İstanbul Protokolü idi. Bu protokole göre üç ay içinde imzalanması beklenen anlaşmalar, başta boru hattının maliyeti ve maliyet garantisi dahil kilit konularla henüz anlaşılamadığından gecikti.

İstanbul protokolüne göre Bakü-Ceyhan'ın inşaatının sorumluluğunu BOTAŞ üstleniyor. BOTAŞ'ın dünya çapında mali kredibiliteye sahip bir şirket olmaması yüzünden projeyi öngörülen zaman ve fiyat sınırları içinde yapabileceğinden emin olamayan petrol şirketleri ve uluslararası finans kuruluşları, Türkiye'den "bitirme garantisi" istiyorlar.

Ayrıca Türkiye'nin "Bakü-Ceyhan hattının maliyeti 2.4 milyar doların üzerine çıkarsa bunun ne kadarını ödemeyi üstlendiğini" açıklaması gerekiyor. Amerikan kaynaklarına göre Türkiye bu miktarı belirledikten sonra yapılacak görüşmeler sonucu riskin Türkiye ile şirketler arasında paylaşacağı bir formülün ortaya çıkabilir.

Ancak şirketler ve finans kuruluşları Türk ekonomisinin iyiye gitmemesi halinde vereceği hazine garantisinin güvenirliliğinden emin değiller.

IMF sorunu
Öte yandan, Türkiye'nin ekonomik sıkıntıları sürerken, bir milyar dolara kadar çıkabilecek böyle bir garantiyi sağlamasının IMF'nin önerdiği ekonomik programla ne ölçüde uyuşacağı belli değil.

Amerikalı yetkililere göre, gerekli garanti miktarı önceden sabitleşirse, maliyetin Türk ekonomisi üzerindeki yükü azalacak ve bu garanti Türkiye'nin uluslararası kredisini olumsuz etkilemeyecek.

Olumlu boyutta ise Bakü-Ceyhan'ın petrol pompalamaya başladığında (ki bu tarihin 2006'dan önce olması zor görülüyor) alınacak geçiş ücreti bütçeye gelir getirecek ve bu hat yeni iş imkanları ve altyapı da sağlayacak. Bu özellikler, uluslararası finans kuruluşlarının Bakü-Ceyhan'ı Türkiye'nin ekonomisine önemli katkısı olacak bir yatırım olarak görmelerini sağlıyor.

AIOC kaynakları bu konuda önümüzdeki hafta Türk ve Azeri çalışma gruplarının Türkiye'de görüşmelere devam edeceklerini, ve bu görüşmelerin ardından Ağustos sonu Washington'a beraber gelerek uluslararası finans kuruluşları ile görüşmeyi planladıklarını söylediler. Kaynaklar, Türk yetkililerin uluslararası finans kuruluşlarının ve bankaların projeye ticari bakış açılarını ağızdan duymalarının aradaki güvensizliği de bir noktaya kadar azaltacağı görüşünde.