PERŞEMBE 15 NİSAN 1999
Ankara - Seçimlerde muhtar olabilmek için 500 bin aday yarışıyor. Muhtarlığın cazibesiyse, aylık 30 milyon lira maaştan değil, kolayca alınan "silah taşıma ruhsatı" ve mahalle muhtarlarının günlük 50 milyon liraya ulaşan mühür kazançlarından kaynaklanıyor.
Tüm Muhtarlar Derneği Başkanı Hüseyin Özkan, Türkiye genelinde 50 bin muhtarlık için 5 bini kadın olmak üzere 500 bin muhtar adayının yarıştığını açıkladı. Bazı mahallelerde muhtar adaylarının sayısı 30'a yaklaşırken, muhtar adaylığı için resmi başvuru gerekmediğinden kesin istatistiklerin bilinmediğini kaydeden Özkan, şu anda 152 kadın muhtar olduğunu, bunun son seçimlerde 500'ü bulmasının beklendiğini söyledi. Muhtarlığa fazla rağbet olmasının nedenini de Özkan, şöyle açıkladı:
"Adaylığa rağbetin nedeni, tabii ki aylık 30 milyon lira maaş değil. Birinci sebep muhtarların kolayca silah ruhsatı alabilmesi, ikincisi siyasi partilerin teşviki, üçüncüsü de mahalle muhtarlıklarının günlük rantı. Şu anda 14 bin mahalle, 36 bin köy muhtarı var. Biliyorsunuz resmi işlemlerde gerekli bazı belgeler muhtarlar tarafından verilebiliyor. Binlerce kişinin yaşadığı mahallelerde muhtarların günlük kazancı 40-50 milyon lirayı buluyor."
Özkan, seçim afiş ve broşürlerinde açık açık ilan yapılmadığı halde, siyasi partilerin muhtarlıklar için gizli aday gösterip, desteklediklerini, böylece ev ev gezerek propaganda yapan muhtarların da partiye destek olmalarının sağlandığını söyledi. Seçimlerin yaklaşmasıyla birlikte "mahalle bölünmesi" olayının da arttığını kaydeden Özkan, "Belli bir standart olmadığı için belediye meclislerinin kararıyla mahalleler bölünüyor, muhtar olacakların sayısı arttırılıyor. O belediye, kendi partisinden muhtar adayı gösterip, seçilmesini sağlıyor. Mahalli İdareler Reform Yasası çıkarsa, buna standart getirilecek. 20 bin nüfusla sınırlandırılacak" diye konuştu.
Ateşli Silahlar Kanunu'na göre, muhtarlar kolaylıkla silah ruhsatı alabiliyorlar. Ayrıca ikametgah senedi ve nüfus sureti gibi belgeler verebilen muhtarlar, bu işlemler karşılığında 250 bin lira ile 1.5 milyon lira arasında değişen ücretler alıyorlar. Nüfus büyüklüğüne ve sosyo-ekonomik durumuna göre, bazı mahallelerde muhtarların mühür kazançları ayda 1.5 milyar lirayı da aşabiliyor.
Okur-yazar olmanın yeterli sayılan, ilkokul mezunu olma şartı bile aranmayan muhtarlık, ihtiyar meclisi üyeliği için en az 6 aydan beri o mahalle veya köyde oturmak, 25 yaşını doldurmuş olmak gerekiyor.
NÜKET AŞKIN-NEVİN BİLGİN