PAZAR 21 MART 1999
REFİK DURBAŞ
Ve yarış başladı. Bu, özverinin bencilliğe karşı yarışı... Aydınlığın karanlığa karşı yarışı... Kavuşmanın hasrete, sılanın gurbete karşı yarışı... Bu, umudun umutsuzluğa ve karamsarlığa karşı savaşı... Bu, hayat adına ölüme karşı yaşama sevinci ve sevginin yarışı... Bu, genç doktor Oktar Babuna'nın gençliğini yeniden kazanmasının yarışı...
Ve yarış başladı...
Şimdi bu yarışın ön etabında bir Alman doktor grubu da, ölüme inat, hayat adına ipi göğüslemenin telaşıyla yer alıyor.
Önümüzdeki günlerde Türkiye'ye gelecek Alman doktorlar, bir günde tam beş bin kişiden doku örneği alarak, yine bir günde tahlil edecekler ve Oktar Babuna'nın hayatının ömür ağacının yeniden filiz vermesini sağlayacaklar.
Doku üzerine uzman doktorların belirttiğine göre nakilde en önemli unsurlardan biri alıcı ile vericinin aynı ırkın özelliklerini taşıması. Oktar Babuna'nın "göçmen" kökenli olması, doku vericinin de "göçmen" kanı taşımasını ön plana çıkardı.
Alman doktorlar da bu yüzden, özellikle doku vericilerin "göçmen" niteliği üzerinde durmaktalar.
Oktar Babuna'nın genç bedeni, kan kanseri illeti yüzünden şimdi bir ağaç misali kurumakta... Bu ağaç, Babuna'nın kanına ve iliklerine uyumlu bir doku ile filiz verip yeşerebilecek ancak...
Şimdi işte bu ağacı yeşertmenin zamanı...
Korkuyu sevince dönüştürmenin; karamsarlığı umuda, umudu özveriye, özveriyi yaşama sevdasına dönüştürmenin zamanı... Hayatı ölüm karşısında galibiyete taşımanın zamanı...
Yüreğin sesiyle, beynin bilinciyle "Hayat artık kazanmalıdır ve kazanacaktır da" demenin zamanı...
Genç doktor Oktar Babuna, umut adına yaşamalı, özveri ve sevinç adına, sevgi ve sevda adına yaşamalı...
Ecelin ve ölümün inadına yaşamalı...
Gençliğin el değmemiş güzelliği adına yaşamalı...
Türk insanı vefalıdır, özverilidir.
Ecel karşısında hayatı kıskanır.
Genç ölmenin, ölümlerin en zalimi olduğunun farkındadır.
Kıymetini bilir sevdanın ve umudun...
Verir her bir şeyini hayat adına, yaşama sevgisi ve sevinci adına...
Oktar Babuna'nın kişiliğinde şimdi bir gönül seferberliğine çıkmanın zamanı...
Bu seferberlikte şimdi Alman doktorlar da bulunmakta.
Üstelik, zamandan hınç alırcasına bir hızla hem de...
Üstelik, bir günde yirmi-otuz kişiyle sınırlı bir yarışı, bir günde beş bin kişiye taşıyarak...
Üstelik, bir kişiden alınan dokunun 8-10 saatte yapılabilen tahlil işlemini, beş bin kişi toplamında bir günde yaparak...
Gençlik günlerimin bir şiiri şöyle bitiyordu:
"Müjde verilmiştir artık
Ölüm kolay kolay avlayamaz bedeni..."
Şimdi de anlıyorum ki, ne kadar güçlü olsa da ölümün gücü ve kudreti, kolay kolay avlayamayacak artık her istediği bedeni...
Özellikle de Babuna'nın bedenini...
Çünkü özveridir, umuttur, sevgi ve sevinç, sevdadır yaşatan insanı...
İşte başladı yarış ve hayat mutlaka kazanacaktır.
Her şeyden önce kemik iliği nakli, bir organ nakli değildir. Kemik iliği vericisi olmak istiyorsanız, az miktarda kan vermeniz yeterlidir. Bundan sonraki işlemler şöyle sıralanabilir:
A- Kemik iliği verici bankası görevlileri sizi gönüllü donörlük ve verici işlemleri hakkında bilgilendirir. Listeye kayıt olmak için rızanız alındıktan sonra 2-3 ml kan vermeniz başlangıç için yeterli olacaktır.
B- İnsan lökosit antijen (HLA) tipiniz tarif edilir. Kemik iliği verici kayıt sistemine girersiniz.
Kemik iliği nakli için alıcı-verici HLA doku tipleri uyumlu olması gerekmektedir. Bu yüzden, HLA tiplemesi için kanınız test edilir sonuçlar NMDP'nin (national marrow donor program) ana bilgisayarına kaydedilir. Bu ana bilgisayar, kemik iliği ihtiyacı olan hastalar adına uluslararası arama yapar.
C- Şayet birincil uyumlu hasta bulunursa sizinle temasa geçilir.
Eğer bilgisayarlı kayıt sistemi sizin doku tiplerinizi kemik iliğine ihtiyaçı olan hastanınki ile uyum içinde olduğunu belirlerse, verici merkez sizin durumunuz hakkında bilgi verir ve ilave testler yapılması için düzenlemeler yapar.
D- Uyum araştırılır
Daha ileri testlerle sizin, HLA-tipinizin hastanınki ile çok yakın bir kesinlikle uyum içinde olup olmadığı araştırılır. Danışman kemik iliği vericisi işlemleri hakkında size ayrıntılı bilgi verir. Bir yandan genel muayeneleriniz yapılır.
E- Bağış yapıp yapmayacağınıza karar verme dönemi.
Verici olabilme hakkında bilgilendirildikten sonra kemik iliği vericisi olmak için arkadaşlarınız veya sevdikleriniz ya da aileniz ile beraber karar verebilirsiniz.
F- Kemik iliğinin nakli nasıl yapılır?
Vericiden ilik alınması iki yöntemle yapılır.
1- Damar yoluyla çevre kanından kemik iliği kök hücrelerinin toplanması.
2- Doğrudan kemik iliği alınması.
Birinci yöntemde, bir ön tedavi sonucunda sağlıklı vericinin dolaşan kanında kök hücrelerinin çoğalması sağlanır. Vücudun ihtiyaç duyduğu miktarın üzerinde oluşan hücreler hastaya verilmek üzere damar yoluyla toplanırlar. Bugüne kadar yapılan araştırmalar, herhangi bir riskin olmadığını göstermektedir.
İkinci yöntemde ise, hastanede özel bir iğne ve şırınga kullanılarak sizin leğen (kalça) kemiğinizin arkasından iliğiniz alınır. Bu cerrahi işlem sırasında hiçbir ağrı, acı veya sızı hissetmemeniz için genel anastezi kullanılır. Operasyon öncesinde verici detaylı olarak muayeneye tabi tutulur. Kemik iliği vermenin riski yok denecek kadar azdır.
G- Bu işlemden sonra çabucak ayağa kalkarsınız.
Bir gece hastanede kalırsınız. Taburcu olduktan sonra, bazen birkaç gün ile iki hafta süresince hafif bir ağrı hissedebirsiniz ve daha sonra normal günlük yaşama dönersiniz. Kemik iliğiniz birkaç hafta içinde kendi kendini yeniler.
Beyin Cerrahı Oktar Babuna'nın kan kanserine (lösemi) karşı savaşı sürüyor. Ancak, Babuna ile aynı kaderi paylaşan 4 Türk genci daha İngiltere'de, kendilerine uygun iliğin bulunmasını bekliyor. Ve Babuna ile bu 4 gencin zamanı ne yazık ki çok az. Oktar Babuna'nın tedavisini üstlenen Dr. Duygu Büyükbayrak, "Babuna'nın naklinin 15 gün ila 1 ay içinde gerçekleştirilmesi gerekir" diyerek zamana karşı yarışa dikkat çekiyor.
4.5 milyon kişinin kayıtlı olduğu Dünya Kan Bankası'nın taranmasına rağmen henüz uyumlu iliğin bulunamadığını belirten Büyükbayrak şöyle diyor: "Binlerce gönüllüye rağmen yeterli sayıda teçhizat ve bu aletleri kullanabilecek uzman olmaması nedeniyle günde en fazla 20-25 kişi üzerinden bir tarama yapılabilmektedir. Bu sayı da uyumlu iliğin bulunabilmesi için yetersizdir. Çünkü uyumlu ilik bulunma oranı 1/50.000 ihtimaldir. Ne kadar çok kişi arasından doku taraması yapılırsa, bulunma ihtimali o kadar yüksek olacaktır."
Gerekli teçhizatın bir an önce Türkiye'ye getirilmesi gerektiğini söyleyen Dr. Büyükbayrak, sözlerini şöyle sürdürüyor: "Op. Dr. Ayten Vardar, Prof. Hasan Serdaroğlu, Prof. Önay Yalçın'ın başvurusu üzerine İstnbul Valimiz Sayın Erol Çakır, bütün prosedürleri kaldırarak lösemililer için fon oluşturmak üzere bir yardım hesabı açtırmıştır. Bu hesap yalnız Oktar Babuna için değil, tüm lösemililer için büyük önem arz etmektedir. Buraya yapılacak yardımlarla ihtiyaç duyulan teknik alet ve uzmanların getirilmesi sağlanabilecektir." Tüm Lösemililer için Yardım Hesabı: Ziraat Bankası/Cağaloğlu Şubesi 30443386-2 Konuyla ilgili bilgi almak isteyenler 0 212 267 01 72/73, 0 212 266 68 57 ve 0 212 267 18 90 numaralı telefonlara başvurabilir.