PAZAR 21 MART 1999
Ýnternet'in sihirli dünyasý her ne kadar sanal da olsa onun için çalýþanlar etten kemikten insanlar. Yaratýcý, becerikli ve genç site kurucularý her ay milyonlarca dolar kazanýyor, paraya para demiyorlar. Onlar ayný zamanda siber dünyanýn ilk kapitalistleri. Bilgisayar tuþlarý sayesinde dünyanýn en çok kazanan insanlarý Bill Gates ve Steve Jobs'dan sonra herkes bu iþin modasýnýn geçtiðini sandý. Ancak gerçek öyle olmadý.
Jerry Yang ve Daniel Filo, 1994 yýlýnda San Fransisco'da okuyan iki gençti. Derslerden kaçýp soluðu Ýnternet'e baðlý bilgisayarlarýnýn baþýnda alýyorlardý. Ama o yýllarda tek sorun, aradýðýnýz siteyi bulmaktý. Oysa Ýnternet'e bir kelime yazýldýðýnda o kelime ile ilgili bütün siteler ortaya çýkmalýydý. Sonunda iki arkadaþ bugün ayda 40 milyon kiþinin ziyaret ettiði Yahoo'yu kurdular.
Yang ve Filo gibi, dünyanýn en büyük kitap satýþ sitesi Amazom.com'un kurucusu ve bir streapteas sitesinin sahibi, her ay Ýnternet'ten milyonlarca dolar kazanýyor. Bugün yeryüzünde 80 milyon Ýnternet sitesi var. Bu sayýnýn 2002 yýlýnda 300 milyonun üzerine çýkmasý bekleniyor. Her yýl 500 bin yeni Ýnternet sitesi ekleniyor. Tabii bu rakam da yatýrýmcýlarýn baþýný döndürüyor. Çünkü Ýnternet'e verdiðiniz reklamýn 80 milyon tüketici tarafýndan görülme olasýlýðý var.
Her gün biraz daha geliþen, dallanýp budaklanan Ýnternet'te yeni iþ kollarý yaratarak para kazanmak mümkün. Ancak sanal dünyada her zaman ihtiyaç duyulan bir takým insanlar da var. Ýþte onlar:
Webmaster: Ýnternet'teki sitenin her gün yenilenmesinden sorumlu teknik kiþi. Hem iyi bir haberci, hem de yaratýcý olmasý gerekiyor.
Ýnternet redaktörü: Sitenin editoryal içeriðinden sorumlu. Gazetecilik deneyimine sahip olmalý.
Grafiker: Sayfalarýn mizanpajýný yapan, onlarýn görselliðini düzenleyen kiþi. Bir sanat okulunda grafik sanatlarý eðitimi görmüþ olmalý.
Kaynak yöneticisi: Sitenin güvenliðinden sorumlu. Genellikle sertifikalý kiþiler bu iþi yapýyor.
Danni Ashe, küçükken sokaklarda gazete satýyordu, biraz büyüyünce striptiz yapmaya baþladý. Mesleðini icra ederken "kamuoyu önünde göðüslerini açmak" suçundan hapse mahkžm olunca kendi sitesini kurmaya karar verdi. Ve 4 yýl önce bir striptiz sitesi kurdu. Ashe, þimdi 400 bin abonesi olan bir sitenin yaratýcýsý. Yýllýk kazancý yaklaþýk 1 trilyon 250 milyar lira. Danny'nin göðüslerini görmek isteyen 3 milyon lira ödüyor ve siteyi açýyor. (www.danni.com)
Matt Drudge, 1998 yýlý þubat ayýnda, Ýnternet'te tek kiþilik gazetesini kurdu. Bill Clinton ve Monica Lewinsky skandalý ile ilgili her þeyi sitesine giren 31 yaþýndaki New Yorklu, birkaç ay önce ona stajyer olarak bile iþ vermeyecek gazetelere kaynak oldu. Sonunda Drudge bir kurum oldu. Her gün 400 bin kiþi onun sitesini ziyaret ediyor. 100 bin abonesi ise ona yýlda 360 milyar kazandýrýyor. Ancak rüya þu günlerde bir kabusa dönüþtü. Çünkü Clinton'un danýþmaný Sidney Blumenthal'ýn karýsýný dövdüðünü yazýnca, aleyhine 30 milyon dolarlýk tazminat davasý açýldý. (www.drudge-report.com)
Jean Michel Deluc, haftada 2 gün çalýþýyor, ayda 1 milyar 200 milyon lira kazanýyor. Yaptýðý iþ Ýnternet aracýlýðýyla þarap pazarlamak. "www.chateau-online.com" Jean Michel'in ofisi gibi. Aralýk ayýnda iyi bir þarap tadýcýsý olan Gregory Sallinger'la ortak olan Jean Mihcel, her ay 15 bin þiþe þarabý Ýnternet üzerinden pazarlýyor. Sitenin ziyaretçilerini tavsiyelerde de bulunan ikili, kendi mahzenini oluþturmak isteyen müþterilere de hizmet veriyorlar. Chateau.com'un bu yýl beklenen cirosu 600 milyar lira.
Yýl 1994, New York... 30 yaþýndaki Jeff Bezos sadece Wall Street'in gölgede kalmýþ bir çalýþaný. Yýl 1998, Seattle... Ayný Jeff Bezos, kravatýný çýkardý ve kolalý gömleðinin yerine rengarenk bir gömlek giydi. Kurduðu ve dünyaya kitap pazarladýðý Amazon.com yüzde 12'lik bir pazar payýna sahip. Seattle'a taþýndýktan sonra kiraladýðý evin garajýnda Amazon.com'u kuran Bezos, 1995 yýlýnda Ýnternet üzerinden ilk kitabý sattý. Þimdi þirketinin tam 110 çalýþaný var. www.amazon.com