PAZAR 14 MART 1999
Türkiye için şu anda olabilecek en büyük kaos, küskün milletvekillerinin hareketlerinde başarılı olmaları. Partilerinden iplerini koparmış 100 küsür milletvekili önce hükümeti düşürürse, sonra nereye vuracağı belli değil. Yeni bir koalisyon hükümetini tartışmanın bile anlamı yok.
Küskünler hareketinin belli bir aşamaya gelmesi geçen hafta piyasaları tedirgin etti. Yüzde 98'e kadar inmiş olan Hazine faizlerini yüzde 105'e kadar fırlattı. Borsada ise kar realizasyonlarına yol açtı. Neyseki son iki günde görünüşte de olsa, bu hareketin yeni taraftar bulmaması yeniden piyasalarda düzelmeye yol açtı. Seçimin olacağı imtimalinin artması üzerine borsa son iki günde toparlandı ve endeks bu sayede haftayı yüzde 6.9 artışla kapattı.
Dün bu yorumu yaparken küskünler Meclis'i toplamaya çalışıyordu. Meclis toplansa veya Başbakan Bülent Ecevit hakkında gensoru verilse ve kabul edilse bile, seçimler 18 Nisan'da yapılacak. Çünkü hükümetin düşmesi ile seçimler arasında bir ilişki yok. Seçime bir seçim hükümetiyle veya güvensizlik oyu verilmiş bir hükümetle de girilebilir. Gensoru verilse dahi görüşülmesi ve oylanması bir hafta alır. Geriye kalan bir aydan kısa zamanda yeni bir hükümet kurulması yerine mevcut hükümetin göreve devam etmesi ya da Cumhurbaşkanı'nın yeni bir kabine kurması söz konusu olabilir.
Meclisin toplanması ile kanun çıkarmak aynı şey değil. Seçimin iptali için öncelikle yeni bir kanun çıkarmak gerekli. Bu işin komisyonları var. Zaman alır. Bütün bu maraton geçildi diyelim, Cumhurbaşkanı'nın onayı gerekli. Cumhurbaşkanı onay için bekletebilir ve daha sonra geri iade edebilir. Bu durumda merotonun tekrarlaması ile bir aylık süre dolar ve seçim yapılabilir.
Yani küskünlerin başarısı yetmiyor, tıpkı Meclis Başkanı gibi, Cumhurbaşkanı'nın da jet hızıyla önüne gelen kanunu onaylaması lazım.
Dolayısıyla küskünler hareketi devam etse bile, başarıya ulaşması çok zor. Ancak bir süre için kafa bulandırabilir.
Piyasa seçim sonrasını satın almaya devam ediyor. Normalde koalisyon hükümetlerinden korkan Türkiye'nin son örnekten sonra bu korkusunu yendiğini görüyoruz. Hatta seçimden de aynı koalisyonun çıkması isteniyor ve buna inanılıyor. Dolayısıyla seçim sonrasında toblonun aynen devamı umuluyor. Hatta bugünkü hükümetin IMF ile yürüttüğü görüşmelerin ve vardığı mütabakatın yeni koalisyon hükümeti için de aynen geçerli olacağı varsayılıyor. Yani seçim sonrası için aş tamamen pişmiş durumda.
Bütün bunlar bir varsayım, beklenti. Ortada hiçbir somut gelişme yok. Gerçek 19 Nisan ve sonrasında belli olacak.
Seçim sonuçlarının umulan gibi çıkmaması, pişmiş aşa su katılması etkisi yaratabilecek ve işi fena bozabilecek.
Piyasalar gelişmeleri önceden satın aldıkları için, 19 Nisan sabahında sonuçlar umduğu gibi çıksa bile, gerçekler satışa konulacaktır.
19 Nisan'a kadarki zaman diliminde işin faiz bacağındandan fazla bir katkı beklemek artık zor. Maaş ödemeleri, bayram harcamaları derken faizlerin bu düzeylerini koruması bile iyi.
Borsayı yükseltecek ikinci ana etken olan siyaset bacağında ise küskünlerin bir süre için kafa karıştırabilir.
Bu iki gelişmenin, en iyi senaryoya göre yaz aylarının bile satın alındığı bir bir dönemde denk gelmesi, trendler üzerinde bozucu etki yaratabilir.
Sonuç - " Gelecek kontrol altına alınmamak için mücadele eder"