PAZARTESİ 17 AĞUSTOS 1998
ŞELALE KADAK
Volkswagen'in Başkanı Ferdinand Piech ve BMW'nin Başkanı Bernd Pischetsrieder, 67 yıl önce aynı çatı altına giren lüks otomobilin önde gelen iki ismi Rolls-Royce ve Bentley'nin boşanmasında son noktayı koymak için bir araya gelmişti.
VW ve BMW, İngiliz sermayeli Rolls-Royce'u satın almak için kıyasıya mücadele vermişti. 1997'nin Ekim'inde Rolls-Royce'u satışa çıkaran Vickers, sonunda markayı Volkswagen'e, 790 milyon dolara satmıştı. Otomotiv dünyası bu haberle yankılanırken, çok geçmeden VW'nin Rolls-Royce'un isim hakkını 65 milyon dolara BMW'ye sattığı açıklanmıştı.
BMW'yle giriştiği yarıştan Rolls-Royce'u satın alarak çıkan VW, milyonlarca dolar vererek Rolls-Royce'un İngiltere'deki fabrikası ve 2400 vasıflı işçisine sahip olmuştu ama "paha biçilmez" isim hakkından nasıl vazgeçtiği başlangıçta anlaşılamamıştı.
Anlaşmayla BMW, 2003'te Rolls-Royce adında bir firma kuracak, VW de Bentley otomobillerini üretecekti. BMW, Rolls Royce'un motor ve yedek parça aksamını, 2002 yılı sonuna kadar VW'ye sağlamaya devam edecekti.
Geçtiğimiz hafta International Herald Tribune gazetesinde yer alan haberde, VW'nin Rolls-Royce'u satın almasında iki kritik hesap hatası yapıldığı, Rolls-Royce'un isim hakkının kimin olduğu ve hangi firmanın motorlarının otomobillerde kullanıldığı konusunun gözden kaçtığı ortaya çıktı.
VW'yi hataya sürükleyen en önemli neden üç şirket arasındaki karmaşık ilişkiydi. Vickers ana şirketti. Rolls-Royce ve Bentley marka otomobilleri ise Rolls-Royce Motor Cars Ltd. üretiyordu. Rolls-Royce PLC adındaki üçünçü şirket de uçak motoru üretimi yapıyordu.
VW, otomobil üreten Rolls-Royce Motor Cars'ı satın aldı. Ancak, bu noktada çok önemli bir ayrıntı gözden kaçırıldı. Çünkü, 1973'te yapılan bir anlaşmaya göre, efsanevi otomobilin isim hakkını elinde bulunduran uçak motoru üreticisi Rolls-Royce PLC, otomobil üreten şirketin bir yabancıya satılması halinde, isim hakkında son sözü söyleme yetkisine sahipti.
Rolls-Royce fabrikası bir yabancıya satıldığı için, isim hakkı kozu uçak motoru üreten fabrikaya geçmişti. İşin daha da ilginç bir yanı, Rolls-Royce için yapılan savaşta kaybeden taraf olan BMW'nin, uzun yıllardır Rolls-Royce PLC ile sıkı bir işbirliği içinde bulunmasıydı. BMW, 1990'dan beri Rolls-Royce için 8 ve 12 silindirli motor üretiyordu. BMW ayrıca, yine Rolls Royce PLC için Almanya'da jet motoru üretimi yapıyordu.
Yarışı kaybeden BMW, Rolls-Royce ile VW arasındaki anlaşma resmiyet kazanınca, "Artık Rolls-Royce için motor üretmeyeceğini" açıkladı. Böylece Rolls-Royce VW için otomobil değil bir bisiklet haline gelivermişti. Çünkü, VW otomobil üretecek ama bu otomobilleri yürütecek motoru bulamayacaktı.
Herkes son kartını oynamıştı. Taraflar yeniden biraraya geldi. Toplantıda, isim hakkını elinde bulunduran Rolls-Royce PLC, BMW'yi destekleyerek "İsim hakkınını yarışı kaybeden Alman'a verilmesini" istedi. VW'nin bu dayatma karşısında yapacak fazla birşeyi yoktu. Piech, Rolls-Royce'un isim hakkını 65 milyon dolara BMW'ye satmaya razı oldu.
Sonunda, VW markası olmayan bir fabrika ve işçilerini, BMW ise fabrikası olmayan bir markayı satın almış oldu. BMW de Volkswagen de Rolls-Royce için istediklerinden daha azına sahip oldu. Ama VW daha da azına...